Navel

Dit artikel van Piet Hurkmans verscheen in oktober 2018 als column in het themanummer van Pioniers Magazine over Transformatie en Verandering.

Lees meer

Navel

Vijfenveertig graden is het in de Joert. Deze traditionele tent, van oorsprong gebruikt door rondtrekkende veenomaden in Centraal-Azië, staat niet op een Mongoolse steppe, maar in hartje Ibiza. En waarom staat hij daar? Omdat er een yoga retraite plaatsvindt bij één van de talrijke idyllische villa’s die het eiland rijk is. Kundalini yoga, wel te verstaan, één van de vele vormen van deze klassieke – ja wat is het eigenlijk? – filosofie, religie, bewegingskunst.

Het is begin augustus, vakantietijd, hoogseizoen. Het eiland is een magneet voor vele soorten bezoekers: zonaanbidders, partygangers, hippies, gelukszoekers, celebrities, natuurliefhebbers, artiesten, foodies. Voor ieder wat wils op een relatief klein oppervlak van 41 bij 20 kilometer.

Eerder dit jaar al had ik besloten me in te schrijven voor deze Yoga Summer Retreat van een week, onder leiding van Joost van Dijk ofwel Siridharma, zijn yogi naam. Vorig jaar herfst ontmoet ik Joost in het vliegtuig naar Ibiza. Ik ga een festival bezoeken en wil ook het eiland verkennen, op zoek naar mooie retraitelocaties. In mij zoemde al jaren het verlangen om storytellingworkshops te geven buiten Nederland, op een mooie plek. ‘Iets’ zei me dat het op een eiland moest zijn, ergens in de Middellandse Zee. Ibiza trok. Ik was er nooit eerder geweest. Dus ticket geboekt.

Eenmaal opgestegen raken Joost en ik bevlogen met elkaar in gesprek. Hij beweegt zich sinds 25 jaar op het spirituele pad, is directeur van BusinessYoga Nederland en woont nu 3 jaar op Ibiza waar hij zijn eigen retraiteplek heeft. Hoe wonderlijk kan het gaan? Ik reis af naar dit eiland op zoek naar een locatie, ik zit nog geen minuut in mijn vliegtuigstoel of ik ontmoet iemand die zo’n retraiteplek heeft. Wie vaker op Ibiza komt, zal dit herkennen. Veel bijzondere ontmoetingen en gebeurtenissen op het eiland lijken ‘gestuurd’ door een wonderlijk toeval.

De ventilators in de Joert draaien in hun hoogste stand en verplaatsen slechts de zinderend hete lucht. Ik staar naar de ventilatorbladen terwijl ik op deze eerste dag in een voor mij ongewone soort lotushouding op een sober matje zit. ‘Hoe ga ik dit volhouden een week lang, in deze hitte?’ Omringd door tien medecursisten luister ik aandachtig naar Siridharma. Getooid met een traditionele tulband op zijn hoofd zal hij deze week meer dan eens herhalen dat we hem niet als een goeroe moeten zien. Dat zou ons doen geloven dat hij iets weet wat wij niet weten, waardoor we ons lot, ons verlangen naar geluk of verlichting aan hem uit handen geven en vergeten dat we zelf die sleutel bezitten. Hij is er alleen maar om ons te herinneren aan wat we zelf weten en kunnen. Hij spreekt op rustige toon in het Engels en reikt ons het fundament aan voor de hele week. Alles draait om “the breath and the alignment of the Third Eye, the Heart Centre and the Navel Point”.

De zon staat op zijn hoogste punt, het zou inmiddels zo maar 50 graden in de Joert kunnen zijn. En toch voelt dat niet zo na Siridharma’s introductie. Vooral ‘the navel point’ heeft onomkeerbaar mijn aandacht gevangen. Later die dag zal hij ons bijvoorbeeld – zonder onze handen te gebruiken – laten opstaan vanuit die navel. Fascinerend!

De dagen rijgen zich aaneen, driemaal daags yogasessies. De eerste start om 6.00 uur ’s morgens. De laatste eindigt om half 10 ’s avonds en daarna meteen in bed. Ik raak het besef van tijd kwijt. De eerste nacht doe ik geen oog dicht, de nachten daarop zal ik voor het eerst in mijn leven door de wekker heen slapen. Wat gebeurt er? Dit ken ik niet. Ergens sluimert de aankondiging van een verandering in mij. Ik kan er alleen niet de vinger op leggen wat het is, waar het over gaat. Door het intensieve lichaamswerk in de yoga-oefeningen en de aanvankelijk vreemde – bijna hallucinatie opwekkende – vuurademhalingga ik ook meer pijn in mijn lichaam ervaren. Mijn hoofd zegt dat ik niet zo lang in een bepaalde houding kan zitten, juist omdát het pijn doet. En toch doe ik het. Ik geef niet op, ik ga door. Soms hebben mijn knieën, rug of tenen wel een half uur nodig om te herstellen van een ondraaglijke pijn. En toch doe ik het.

Siridharma vertelt gepassioneerd dat de kwaliteit van je ontspanning wordt bepaald door de mate van inspanning die eraan voorafging. Stop je eerder, dan zal de ontspanning ook minder zijn. Daar zít wat in. De  geleidelijke gewaarwording van mijn navel pointhelpt me bij de les te blijven. Het lukt me niet meer dit vanuit mijn ratio te volgen. Uit mijn navel point haal ik kracht, lijkt het.  Via mijn navel pointneem ik verantwoordelijkheid, ik laat me niet omverblazen door niemand, ik kan ontspanning en moeiteloosheid vinden, ik verleg grenzen waar ik me gisteren niet toe in staat achtte. Wat gebeurt er allemaal?

Yogi Bhajan, één van de bekendste kundalini yoga meesters, zegt in één van zijn teachings:

Als je niet weet hoe balans te brengen in je derde chakra (bij de navel), dan kan je nóg zoveel diploma’s hebben, ál het geld van de wereld, álle schoonheid, maar gelukkig zul je er niet van worden. Want het gaat niet om wat je voelt, het gaat niet om wat je weet, het gaat niet om wat je allemaal kunt, het gaat om de balans die je kunt maken. Als je geen balans kunt maken, kan je niet leven. Zonder de activiteit van dit ‘navel point’ leeft iedereen in een kelder. Leven betekent dan niks. Dan zoeken we vervangers: gevoelens, drama, trauma, problemen, mind, we spelen spelletjes. Weet je waarom we een slaaf van onze mind zijn? Omdat dit ‘navel point’ ons leven niet in balans brengt.

Later in mijn verblijf op Ibiza zal ik erachter komen hoezeer ik in de loop der jaren uit balans geraakt bent, juist vanuit m’n mind. Ik realiseer me dat ik ben verdwaald in mijn zoektocht naar de waarheid, naar geluk, naar spiritualiteit, naar verlichting, naar heling van mijn pijn en verdriet. Zelfhulpboeken, cursussen, opleidingen, trainingen, workshops, doorbraakweekenden. Je wil niet weten wat ik allemaal gevolgd heb in mijn verlangen naar rust, balans, geluk, liefde, acceptatie. Ik zou er een huis van kunnen kopen als je het bij elkaar optelt. En dat allemaal onder het mom van zogenaamde professionalisering, want ‘hé, ik ben coach, dan moet ik het toch allemaal zelf eerst meegemaakt hebben’.

Ook mijn vakantieplan van afgelopen zomer getuigt van die spirituele rupsje-nooit-genoeg manier van denken. Ik wilde even lekker twee weken weg na een jaar van hard werken. Ibiza, dát zou het worden, want daar had je ook allemaal interessante workshops. Ik moest m’n tijd natuurlijk wel een beetje zinvol invullen. Voor de eerste week vond ik de kundalini retreat. Maar ja, dat was maar één week, dus op zoek naar nóg zoiets. Ik vond nog een yoga mindfulness retreat. Die dus ook geboekt. Met twee aansluitende retreats was ik mooi onder de pannen. Vliegticket gekocht. ‘Goed geregeld, Piet!’ Zo doe ik het meestal, impulsief, en daarmee alles onder controle. Nou ja, ‘alles’?

Inmiddels zit ik een week later op weer zo’n paradijselijke plek in de tweede retreat, omringd door alleen vrouwen. De teacher Jasmine beweegt haar lichaam soepel in bochten waarvan ik zeker weet dat ik ze nooit zal kunnen maken. In deze retreat is vooral veel aandacht voor het oprekken van het bindweefsel. ‘Door het stretchen van de spieren komen spanningen en stress los’, zegt Jasmine. ‘Zo maak je ruimte voor de prana, de levensenergie.’

De bergachtige omgeving is betoverend, de gastvrijheid, de vegetarische maaltijden en de Ayurvedische massages tussendoor weldadig, het strand op 5 minuten lopen een verademing. Toch lukt het me niet er volledig van te genieten. Mijn lijf begint steeds meer te protesteren tegen de oefeningen die Jasmine in hoog tempo instrueert. ‘Piet, waarom doe je jezelf dit aan?’, echoot een innerlijke stem. ‘Wat kwam je ook al weer doen op Ibiza? Is dít jouw idee van vakantie?’ Ik begin weerstand te voelen. ‘Waar is de grens, Piet? Wanneer is het genoeg? Word je hier nu écht gelukkig van?’, vraagt mijn eigen bemoeial zich af.

Op de ochtend van de vierde dag ontwaak ik in mijn AirBnB appartementje op een steenworp van de yoga locatie. Ik probeer op te staan en ervaar zoveel pijn dat dat amper lukt. Mijn hele lijf doet letterlijk zeer. Voor het eerst die vakantie kíjk ik echt naar mijn navel, die rustig op mijn adem op en neer deint. ‘Genoeg’, zeg ik hardop. ‘Het is genoeg. Ik stop ermee, met al dat gestretch. Dit is niet goed voor me nu. Ga iets leuks doen, man.’ Ik stuur een bericht aan Jasmine dat ik niet meedoe met de sessies en later zal aanschuiven bij de brunch. Er valt een last van me af. Ik douche, gooi een nog ongelezen boek in m’n tas en stap in m’n huurauto. Als ik de motor wil starten ontvang ik een bericht van een dierbare vriendin. Ze stuurt me een song van een bijzondere zangeres Ayla Schafer. Ik rijd door de olijfboomgaarden op weg naar Aguas Blancas, één van de vele pittoreske strandjes op het eiland. Ik luister over de boxen van de autoradio naar Ayla’s lied Adama:

The Ocean is the beginning of the earth. All life comes from the sea……

Ik bereik mijn bestemming: ’Aigües Blanques’ duidt de richtingaanwijzer in het Catalaans aan. De tijd lijkt stil te staan in het houten strandtentje. Ik bestel een dubbele espresso en tuur over de zee. Ik besluit niet alleen te stoppen met de yogasessies hier. Ik zie dat ik jaren bezig ben geweest met onophoudelijk inspiratie van buiten naar binnen te halen. Het is geloof ik tijd om het om te draaien en te kijken wat er in mij leeft en dát naar buiten te laten komen. Na anderhalve week yogasessies sla ik eindelijk mijn vakantieboek Een Odysseeopen en haal diep adem.

Dit artikel van Piet Hurkmans verscheen in oktober 2018 als column in het themanummer van Pioniers Magazine over Transformatie en Verandering.